مقدمه
قبل از اینکه در مورد این اصطلاحات توضیحات کامل رو بدیم، باید در خصوص چند مورد که موجب آمادگی ذهنتون نسبت به درک این مطالب میشه براتون بگیم. همه ی شما به واژه پخش زنده، پخش آرشیو و بازپخش آشنا هستین؛ ما در اینجا میخواییم براتون این مطالب رو مختصرا توضیح بدیم.
۱- پخش زنده یا استریم (Livestreaming)
به رسانه جاری برخط که در هر لحظه به طور همزمان ضبط و پخش میشه اشاره داره که به آن رسانه جاری هم میگن ، اما این عبارت کمی مبهمه، چرا که کلمه جاری ممکنه به هر رسانه ای که بدون دانلود کامل همزمان ارسال و اجرا بشه هم گفته بشه، رسانه های غیر زنده مثل ویدیو های درخواستی و ویدیو های یوتیوب از لحاظ فنی جاریند، اما جاری زنده نیستن.
سرویس های زنده جاری، گستره وسیعی از رسانه های اجتماعی تا بازی های ویدیویی را شامل میشن…
۲- پخش از آرشیو
در این قسمت بر خلاف موردی که گذشت تولید و تدوین و پخش در زمان های متفاوتی صورت میگیرد و ویدیو زمانی که تولید میشود، برای تدوین در یکسری فایل های راش بدست تدوینگر سپرده شده، و تدوینگر در یه بازه زمانی وقت ویرایش و ادیت این راش ها رو داره، و بعد از سپری شده زمان تدوین و ارائه به مرجع پخش، در دید تماشاچی قرار میگره.
۳- بازپخش
در بازپخش بر خلاف هر دو مورد بیان شده؛ ما ویدیویی رو که یا بصورت زنده و یا بصورت پخش آرشیوی برای مخاطب در زمانی پخش نموده بودیم را دوباره در معرض نمایش قرار میدیم، بدون اینکه در ویدیو تصرفی کنیم.
از اولین روزی که هنر تدوین فیلم بوجود اومد اصطلاح تدوین غیر خطی هم ایجاد شد، پس نوع غیر خطی دارای سابقه بیشتریه، این دو، دو سبک ویرایش و ندوین فیلم هستن.
تدوین خطی فیلم (Linear Editing)
فرض کنید دارید مسابقات جام جهانی رو بصورت زنده از تلویزیون نگاه میکیند، در پایین تصویر هم گاهی اوقات نام بازیکنا رو بصورت متنی میبینید و از وضعیت برد و باخت و زمان باقی مانده و دیگر مسائلی که مربوط به مسابقات میشن رو مشاهده میکنین، این پیام ها توسط سیستم کامپیوتری روی تصاویر صورت میگیره اون هم بصورت لحظه ای و زنده، این اشکال گرافیکی و نوشتارها از قبل در نرم افزار و سخت افزار تنظیم شدن که در زمان مسابقات جای نام های آن و اعداد و ارقامی که قرار هست برای مخاطب نمایش داده شوند رو ویرایش میکنن و بایه کلیک ، در پایین صفحه به نمایش میزارن که به این نوع تدوین ، تدوین خطی یا (LE = Linear Editing) میگیم.
تدوین خطی به یه سری دستگاه های خاص و همینطور یکسری اتصالات سخت افزاری نیاز داره.
مثلا در یک جلسه یا مراسمی ما از چند دوربین رکورد Record میگیریم ، در اینجا هر چندتا که دوربین داشته باشیم باید به یه سیستم توسط کابل یا بی سیم متصل بشن ، این اتصال بایستی توسط یه سخت افزار مخصوص انجام بشه تا تمامی تصاویر دوربین ها را وارد نرم افزار مورد نظر کنیم تا بتونیم در آن‌واحد روی هر کدوم از دوربین ها که قرار هست باشیم تصویر رو به نمایش دربیاریم ؛ و همچنین نوشتارها و اشکال گرافیکی رو به تصویر اضافه نمائیم.
تدوین خطی بیشتر برای برنامه های زنده اعم از تلویزیونی یا تحت شبکه‌ای اجتماعی کارایی دارن ، در این موارد هر کاری که انجام بدیم ، دیگه امکان بازگشت یا تصحیحش رو نداریم ، و به محض پخش شدن مخاطب های ما اون تصویر رو میبینن.
با توجه به تعریف بالا حالا به پنج مورد از موارد قابل توجه در تدوین خطی میپردازیم:
۱- استفاده از ترتیب زمانی یا مکانی در ارائه اطلاعات
در تدوین خطی، مخاطب به راحتی وقایع را در زمان و مکان مشخص دنبال میکند. مراحل کلیدی این روش شامل انتخاب صحنه‌ها، ترتیب مناسب آن‌ها و ایجاد اتصالات منطقی بین تصاویر است. نویسنده، کارگردان و تدوینگر هرکدام نقش مهمی در خلق داستان دارند؛ نویسنده با ایجاد داستان، کارگردان با تصمیمات بصری و زمانی، و تدوینگر با حذف اجزای اضافی، داستان را جذاب و منسجم به تصویر می‌کشند.
۲- مناسب برای داستان‌نویسی و گزارش‌نویسی
اصولا درسته که این روش تدوین کار سخت و دشواریه، اما کاربری که آموزش دیده و در امور تدوین خِبره شده نباید نگران این موضوع باشه. با توجه به اینکه در روش تدوین غیر خطی، ادیتور امکان اشتباهاتش رو به پایین ترین درجه ممکن میرسونه اما باز هم امکان خطا در این روش وجود داره.
این نوع تدوین در مراسمات مذهبی زنده که از قبور مطهر امام زادگان و یا ائمه معصومین و یا هیئات پخش میشن، یا در مسابقات زنده که در حال پخش شدن هستن و نیز همایش ها و سخنرانی های رسمی و دولتی بسیار استفاده میشن.
از این رو وقتی میخواهیم از رویدادی که در حال پخش هست یک داستان و یا گزارشی ارائه نماییم بسیار کاربردی هست و می توانیم، آنچه را در حال اتفاق افتادن هست بدون کاستی و سانسور در معرض دید مخاطب قرار دهیم و این نوعی از صداقت در حرفه ی تدوین و تصویر برداری میباشد.
تدوین خطی، داستان رو به ترتیب زمانی نشان میده. این روش، به نظم و ساختار قوی داستان کمک میکنه و تجربه ی خطی و همگرایی رو برای مخاطب فراهم میکنه.
۳- ابزار های مورد استفاده در تدوین خطی
در تدوین خطی از ابزار های مختلفی استفاده میشه که بیشتر بر روی سیستم های آنالوگ و تجهیزات سخت افزاری متکی هستند. در اینجا به برخی از این ابزار های معروف میپردازیم:
+ دستگاه های ویدیویی (VCR)
+ میکسر ویدیو (Video Mixer)
+ کنترلرهای تدوین (Editing Controllers)
+ دستگاه های افکت (ٍEffect Generators)
+ مانیتورهای ویدیویی
۴- مزایای تدوین خطی
- ترتیب روایت: تدوین خطی با ترتیب زمانی و مکانی داستان ادامه پیدا میکنه که این موجب میشه پیشرفت داستان بطور منطقی و ساختاری مورد تماشا قراربگیره.
- ترتیب زمان: این نوع تدوین، موالات زمانی دقیق و هماهنگی میان رخدادهای موجود در فیلم را به تناسب به تصویر میکشه که از ابهام و کندی نسبت به داستان بوجود نیاد.
- جذابیت: تدوین خطی اصولا موجب افزایش جذابیت داستان میشه، چراکه تماشاگر حس کنجکاوی در پیش بینی داستان و رخداد های آن را پیدا میکنه.
۵- معایب تدوین خطی
- غیرقابل انعطاف: ایجاد تغییرات در یک صحنه یا بخشی از ویدیو پیچیده و زمان بر هست.
- وابستگی به ترتیب زمانی: بخش های مختلف ویدیو را نمیتوان به راحتی جابه‌جا یا تغییر داد.
- زمان بر بودن: روند تدوین کند و حوصله سربر هست به دلیل ترتیب زمان بندی شده و عدم دسترسی سریع به صحنه ها.
تدوین غیرخطی (Non Linear Editing)
اگه بخواییم با زبون ساده تدوین غیر خطی رو بگیم همون ویرایش و تدوین ویدیو با نرم افزار های ویرایشگر و تدوین ویدیو هست؛ در تدوین غیر خطی دست تدوینگر برای ادیت ویدیو باز است و شرایط خیلی بهتری برای ادیت ویدیو داریم.
با توجه به تعریف بالا حالا به پنج مورد از موارد قابل توجه در تدوین غیرخطی میپردازیم:
۱- استفاده از نمودارها و تصاویر
در تدوین غیر خطی، تدوینگر برای استفاده از المان های گرافیکی و تصاویر دیگر در بهبود ارائه داستان زمان زیادی دارد و میتواند در ویرایشی که انجام میدهد از ابزارهای زیادی برای زیباتر کردن محتوا و جذاب کردن آن استفاده نماید، و یا حتی مواردی را که لزومی برای پخش آن وجود ندارد از تصویر حذف کند.
مثلا در یک ویدیوی گزارش مصرف آب در یک منطقه، اگر نیاز به این باشد که ما در لابلای ویدیو نمودار و یا نقشه و تصویری استفاده نمائیم، تدوینگر میتواند با توجه به زمان مناسبی که برای تدوین و طراحی این پروژه دارد، یک نقشه و یا نموداری و هرچیزی که در جذابیت ویدیو کمک میکند تولید و استفاده نماید.
۲- مناسب برای ارائه غیرترتیبی اطلاعات و تأکید بر نقاط کلیدی
تدوین غیر خطی به عنوان یک تکنیک جدید، آزادی بیشتری به سازنده میدهد تا داستان را به شکلی جذاب‌تر ارائه کند. این روش با جابجایی زمانی و استفاده از تکنیک‌هایی مانند فلش‌بک و مونتاژ، تجربه‌ای غیرمتعارف برای مخاطب ایجاد میکند و او را به چالش می‌کشد. سازندگان فیلم با این روش میتوانند افکار و احساسات خود را خلاقانه‌تر بیان کنند و محتوای ویدئویی جذاب و تاثیرگذاری بسازند.
۳- ابزارهای مورد استفاده در تدوین غیرخطی
در تدوین غیرخطی نرم افزارها نقش حیاتی دارند و بسیار مهم و ضروری هستند. در این نوع تدوین نرم افزار ها میتوانند امکانات متنوعی را به ما ارائه دهند مثل اعمال افکت های مختلف و همجنین اصلاح نور و… در اینجا به برخی از ابزار های معروف میپردازیم:
+ ادوبی پریمیر پرو (Adobe Premiere Pro)
+ اوید مدیا کامپوزر (Avid Media Composer)
+ فاینال کات پرو (Final Cut Pro)
+ داوینچی ریزالو (DaVinci Resolve)
+ ادیوس (EDIUS)
+ ادوبی افتر افکت (Adobe After Effects)
۴- مزایای تدوین غیرخطی
- نوآوری و خلاقیت: در تدوین غیر خطی میتوانیم ارتباطی بین داستان های مختلف و رخداد های متفاوتی را تحت یک موضوع برای مخاطب ارائه کنیم و خلاقیت بیشتری در تولید محتوا ایجاد نماییم
- تغییر شکل در داستان: این روش تدوین غیر خطی به سازنده این اجازه را میدهد تا از شیوه های غیر متداول در ارائه داستان خود برای جذاب شدن محتوای تولیدیش، استفاده کند.
- ایجاد تجربه برای تماشاگر: این نوع از تدوین، به مخاطب و تماشاگر این امکان را می دهد، تا به یک تجربه غنی و چندلایه دست پیدا کند، تا از دیدگاه های دیگه داستان ویدیو را بررسی کنه.
۵- معایب تدوین غیرخطی
- نیاز به دانش فنی: برای اینکه بتوانیم تدوین غیرخطی معقولی داشته باشیم نیاز به دانش و تسلط کافی بر روی ابزارهای دیجیتال داریم.
- نیاز به سخت افزار قوی: برای ویرایش و مدیریت پروژه های بزرگ، نیاز به سیستم و کامپیوتری قوی داریم و همچنین نیاز به حافظه ذخیره اطلاعات زیادی داریم.
کلام آخر
در این مقاله به بررسی دو رویکرد مهم در دنیای تدوین در سینما ، یعنی تدوین خطی و غیر خطی پرداختیم. و در مورد ویژگی ها و کاربرد هر کدام و تاثیراتشان بر روی تماشاگر سخن گفتیم.
تدوین خطی با ساختار سنتی خودش، امکان ارائه ی داستان به شیوه ای منطقی و ترتیب دار را برای تماشاگر فراهم میکنه؛ این روش برای داستان هایی که نیاز به توضیحات دقیق و پیوسته دارن مناسب هستن و تجربه تماشاگران را با تعقیب و پیش بینی داستان تقویت میکنه.
تدوین غیر خطی به سازندگان این امکان رو میده که با استفاده از تکنیک ها و ابزارهای متنوع، داستان را به شیوه های جدید و خلاقانه تری ارائه کنن.
